Clean Monday Festive Table
🍽 Γιορταστικό Τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας
Serves 4 persons
Clean Monday -Kathara Deutera-Καθαρά Δευτέρα is considered one of the most important feasts in Greece. Sometimes it is referred to as Ash Monday, similar to Ash Wednesday, but this is actually wrong.
Clean Monday signifies the end of Carnival festivities and non-fasting foods-largely consumed at that time-and indicates the beginning of Lent, i.e. a fasting period of 40-days called “Sarakosti” in the Greek Orthodox Church, leading to Easter Sunday. Fasting is meant to cleanse the soul as well as the body before Easter.
One of the main traditions of Clean Monday is the flying of kites. The Chinese who invented kites believed they helped them raise their human souls towards God. So this tradition matches the spiritual meaning of Greek fasting.
Clean Monday, a public holiday in Greece and Cyprus, is largely anticipated because it provides an opportunity to escape the daily routine, while being outdoors, near nature and the country’s folk heritage. In addition to the custom of flying kites, people are dancing, singing, drinking and feasting on fasting delicacies including shellfish.
Don’t miss reading below my beautiful childhood memory about Clean Monday.
This is how my Greek Clean Monday Festive Table looks like. We usually eat Lagana flatbread, halva and a lot of dishes suitable for fasting.
On my table, the dishes are accompanied with Ouzo, Halva, fried eggplants, Olives and red & green peppers.
I have already posted the video-recipes for all these dishes, which can be found below but you can also find them on my Website in separate recipes! Kali orexi!
Have a great Clean Monday celebration. Enjoy and kali Sarakosti (Lent) 💖!
My fasting Clean Monday Recipes are:
Lagana Bread: https://youtu.be/b_gOlQGAOT0
Fried Calamari: https://youtu.be/d9eDxKX0_Bg
Fava Salad: https://youtu.be/jNSyeytsYcQ
Melitzanosalata: https://youtu.be/ZgEos3jPVlE
Taramosalata: https://youtu.be/8pU1sGe8NT8
Black eyed Peas Salad: https://youtu.be/qDKHo7py8QU
Stuffed Vine Leaves: https://www.youtube.com/watch?v=Y9Mi8p6SEeg
Giant Beans Plaki: https://www.youtube.com/watch?v=JWl2413fAgw
Greek Halva: https://www.youtube.com/watch?v=WgwfNpNN3Q8
Check my YouTube Video: Here
My beautiful Clean Monday childhood memory:
I have a beautiful childhood memory to share with you about Clean Monday and the tradition of kite flying.
When I was a small child, there were no ready-made kites being sold like today, to use on Clean Monday. However, my papou (grandpa) knew how to make a kite and he was always eager to show me, make it with me and explain all the physics behind it (in fact, my husband shares a similar memory with his papou).
My grandpa usually took me with him to shop all the ingredients at the local hardware store. There, we would buy the long pieces of wood to make the skeleton. Also a good glue, and a very long, strong piece of string of about 100m.
Next stop was the stationary store. There we got sheets of colored gloss or bulletin paper. I could get to pick which colors I wanted on our kite. A lot of kids were usually asking for the colors of their favorite football club: e.g. Panathinaikos, Olympiakos or AEK. But I opted for more girly colors, like pink and light blue etc.
We then brought our purchases in my yiayia's kitchen and used her kitchen table to make the kite.
It took a lot of effort and a few hours to finish it. My yiayia was always moaning that we took control of her kitchen. Well, she was right of course, but in all honesty, it was the perfect place to be since she always had some treats to nibble while I was "helping" my papou lol.
Needless to say, that all that night I was praying for good wind the next day-Clean Monday and for our beautiful kite to be strong enough to catch the wind and fly high.
On Clean Monday, I was very excited and proud about our kite and would wake up very early to be ready when my papou arrived to pick me up.
We usually went together to the local grove where many other people were already flying their kites. Some people competed which kite would fly the highest. There were even stakes which kite was the strongest to win.
Every year, there was something different happening to our kite. One year, it was not strong enough to fly and the paper was torn by the strong wind. Another year, my papou miscalculated and bought a short string so the kite couldn't fly high.
And another year, our kite got tangled with another kids' kite who started shouting at me and I was very embarrassed and we had to leave.
But usually, the kite caught the wind so it was flying high for an hour or so or until we got hungry and returned home to eat my yiayia's beautiful Clean Monday spread with our whole family.
The last year I prepared and flew a kite together with my papou, was actually the most memorable. The wind was perfect. My papou was holding the string and I started running with the kite to give it a head start. In no time, our kite was high in the sky.
Such a beautiful scene! All the other people nearby flying kites, congratulated us for a job well done!! Our kite was holding strong and going higher and higher.
But suddenly, disaster happened! The string broke due to the pressure and the kite went up in the sky wandering by the strong wind! I started crying for our lost kite. Then my papou turned to me and said calmly: "Our kite was so good that God wanted to have it near him. Don't cry, it is now heading to heaven". With that, I stopped crying and stood in awe looking at the sky.
As I mentioned before, that was the last year I made and flew a kite with my papou. He passed away some months after that. What remained in my heart were his love for me, his patience to teach and play with me, his wisdom, the memories of this special day “Clean Monday” and his words: "He was so good that God wanted to have him near him. Don't cry, he is now heading to heaven”.
After that, I never prepared my own kite ever again.
Photo: The festive table of Clean Monday by the famous Greek painter Spyros Vasileiou.
Γιορταστικό Τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας
BY: Greek Cooking Made Easy
https://www.youtube.com/greekcookingmadeeasy
Σερβίρει 4 άτομα
Η Καθαρά Δευτέρα θεωρείται μια από τις σημαντικότερες γιορτές στην Ελλάδα. Σηματοδοτεί το τέλος των καρναβαλικών εορτασμών και των μη νηστίσιμων φαγητών - που κατά το μεγαλύτερο μέρος τους καταναλώνονται εκείνη την εποχή - και αρχίζει την περίοδο της Σαρακοστής, δηλαδή μια περίοδο νηστείας 40 ημερών στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία που τελειώνει την Κυριακή του Πάσχα. Η νηστεία προορίζεται να καθαρίσει τόσο την ψυχή όσο και το σώμα μας, πριν το Πάσχα.
Μία από τις κυριότερες παραδόσεις της Καθαρής Δευτέρας είναι η πτήση των χαρταετών. Οι Κινέζοι από όπου εφευρέθηκαν οι χαρταετοί πίστευαν ότι τους βοηθούσαν να ανεβάσουν την ψυχή τους κοντά στο Θεό. Έτσι αυτή η παράδοση ταιριάζει και με το πνευματικό νόημα της Ελληνικής νηστείας.
Η Καθαρά Δευτέρα, είναι επίσημη αργία στην Ελλάδα και την Κύπρο. Αναμένεται με μεγάλο ενθουσιασμό, διότι παρέχει την ευκαιρία να ξεφύγει ο κόσμος από την καθημερινή ρουτίνα, όντας στη εξοχή, κοντά στη φύση και τις λαϊκές παραδόσεις της χώρας. Εκτός από το έθιμο του χαρταετού, οι Έλληνες χορεύουν, τραγουδούν, πίνουν και γιορτάζουν με λιχουδιές νηστίσιμες συμπεριλαμβανομένων και των οστρακοειδών.
Μην χάσετε να διαβάσετε στο τέλος μια όμορφη ανάμνηση από την Καθαρά Δευτέρα των παιδικών μου χρόνων.
Αυτό είναι το δικό μου Ελληνικό Καθαροδευτεριάτικο Γιορταστικό Τραπέζι. Συνήθως τρώμε λαγάνα, χαλβά και πολλά πιάτα κατάλληλα για νηστεία.
Στο τραπέζι μου, τα πιάτα συνοδεύονται με ούζο, τηγανητές μελιτζάνες, ελιές και κόκκινες & πράσινες πιπεριές.
Για όλα τα πιάτα μου, έχω ήδη δημοσιεύσει τη βίντεο-συνταγή τους και το λίνκ τους βρίσκεται παρακάτω όπως και στην Ιστοσελίδα μου σαν ξεχωριστές συνταγές! Καλή σας όρεξη!
Εύχομαι να έχετε μια υπέροχη Καθαρή Δευτέρα. Απολαύστε και Καλή Σαρακοστή 💖!
Οι Νηστίσιμες Συνταγές μου είναι:
Λαγάνα: https://youtu.be/b_gOlQGAOT0
Καλαμαράκια τηγανιτά: https://youtu.be/d9eDxKX0_Bg
Φάβα Σαλάτα: https://youtu.be/jNSyeytsYcQ
Μελιτζανοσαλάτα: https://youtu.be/ZgEos3jPVlE
Ταραμοσαλάτα: https://youtu.be/8pU1sGe8NT8
Μαυρομάτικα Φασόλια Σαλάτα: https://youtu.be/qDKHo7py8QU
Ντολμαδάκια γιαλατζί: https://www.youtube.com/watch?v=Y9Mi8p6SEeg
Γίγαντες Πλακί: https://www.youtube.com/watch?v=JWl2413fAgw
Σιμιγδαλένιος Χαλβάς: https://www.youtube.com/watch?v=WgwfNpNN3Q8
Κοιτάξτε το Γιορτινό Τραπέζι μου σε YouTube βίντεο, το λίνκ είναι: ΕΔΩ
Παιδική μου Ανάμνηση από τη Καθαρά Δευτέρα
Έχω μια όμορφη παιδική ανάμνηση να μοιραστώ μαζί σας για την Καθαρή Δευτέρα και την παράδοση του χαρταετού. Όταν ήμουν παιδί, δεν υπήρχαν χαρταετοί που να πωλούνται έτοιμοι για την καθαρή Δευτέρα.
Ωστόσο, ο παππούς μου ήξερε πώς να φτιάξει χαρταετό και ήταν πάντα πρόθυμος να μου δείξει, να τον ετοιμάσουμε μαζί και να μου εξηγήσει όλους τους νόμους της φυσικής πίσω από αυτό (στην πραγματικότητα και ο σύζυγος μου έχει παρόμοια ανάμνηση, να ετοιμάζει με τον παππού του το χαρταετό)!
Ο παππούς μου με έπαιρνε συνήθως μαζί του για να αγοράσουμε όλα τα υλικά στο τοπικό κατάστημα με εργαλεία και υλικά. Εκεί αγοράζαμε τα μακριά κομμάτια ξύλου για να φτιάξουμε τον σκελετό. Επίσης μια καλή κόλλα, και ένα πολύ μεγάλο, γερό κομμάτι σπάγκο περίπου 100 m.
Η επόμενη στάση ήταν το χαρτοπωλείο. Εκεί διαλέγαμε χρωματιστά γυαλιστερά χαρτιά. Μπορούσα να διαλέξω ποια χρώματα ήθελα για το χαρταετό μου. Πολλά παιδιά ζητούσαν συνήθως τα χρώματα της αγαπημένης τους ποδοσφαιρικής ομάδας: π.χ. Παναθηναϊκός, Ολυμπιακός ή ΑΕΚ. Αλλά εγώ επέλεγα κυρίως κοριτσίστικα χρώματα, όπως το ροζ και το γαλάζιο κλπ.
Κατόπιν παίρναμε τις αγορές μας στην κουζίνα της γιαγιάς μου και χρησιμοποιούσαμε το τραπέζι της κουζίνας για να φτιάξουμε τον χαρταετό.
Χρειαζόταν μεγάλη προσπάθεια και ώρες για να το τελειώσουμε. Η γιαγιά μου πάντα γκρίνιαζε ότι πήραμε τον έλεγχο της κουζίνας της. Λοιπόν, είχε φυσικά δίκιο, αλλά για να είμαι ειλικρινής, ήταν το ιδανικό μέρος για την κατασκευή μας, δεδομένου ότι είχε πάντα κάποια καλούδια για να τσιμπήσω όσο «βοηθούσα» τον παππού μου χαχα.
Περιττό να σας πω ότι όλη τη νύχτα προσευχόμουν για καλό αέρα την επόμενη μέρα - την Καθαρή Δευτέρα και για το χαρταετό μας να είναι αρκετά δυνατός για να πιάσει τον άνεμο και να πετάξει ψηλά.
Την Καθαρή Δευτέρα, ήμουν πολύ ενθουσιασμένη και περήφανη για το χαρταετό μας και ξυπνούσα πολύ νωρίς για να είμαι έτοιμη όταν θα ερχόταν ο παππούς μου να με πάρει. Συνήθως πηγαίναμε μαζί στο τοπικό άλσος, όπου πολλοί άλλοι άνθρωποι πετούσαν ήδη τους χαρταετούς τους. Μερικοί ανταγωνίζονταν ποιος χαρταετός θα πετούσε ψηλότερα. Υπήρχαν ακόμη και στοιχήματα για το ποιος χαρταετός ήταν ο καλύτερος για να κερδίσει.
Κάθε χρόνο, κάτι διαφορετικό συνέβαινε στον χαρταετό μας. Ένα χρόνο, δεν ήταν αρκετά δυνατός για να πετάξει και το χαρτί σκίστηκε από τον ισχυρό άνεμο. Ένα άλλο χρόνο, ο παππούς μου δεν υπολόγισε σωστά και αγόρασε κοντό σχοινί, κι έτσι ο χαρταετός δεν μπορούσε να πετάξει ψηλά.
Ένα άλλο χρόνο, ο χαρταετός μας μπερδεύτηκε με τον χαρταετό ενός άλλου παιδιού, ο οποίος άρχισε να μου φωνάζει και πολύ ντροπιασμένη έπρεπε να φύγω.
Αλλά συνήθως, ο χαρταετός μας έπιανε τον άνεμο κι έτσι πετούσε ψηλά για περίπου μια ώρα ή μέχρι πεινασμένοι να επιστέψουμε στο σπίτι για να φάμε τα υπέροχα Καθαροδευτεριάτικα πιάτα της γιαγιάς με ολόκληρη την οικογένειά μου.
Ο τελευταίος χρόνος που ετοίμασα και πέταξα χαρταετό μαζί με τον παππού μου, ήταν στην πραγματικότητα και ο πιο αξέχαστος. Ο άνεμος ήταν τέλειος. Ο παππούς μου κρατούσε το σκοινί και εγώ έτρεχα με το χαρταετό για να πάρει φόρα να πετάξει. Σε ελάχιστο χρόνο, ο χαρταετός μας ήταν ψηλά στον ουρανό.
Μια τόσο όμορφη σκηνή! Όλοι οι άλλοι άνθρωποι που πετούσαν χαρταετούς, μας είχαν συγχαρεί για την καλή μας δουλειά!! Ο χαρταετός μας κρατούσε γερά και πήγαινε όλο και ψηλότερα.
Αλλά ξαφνικά, ήρθε η καταστροφή. Το σκοινί έσπασε εξαιτίας της πίεσης και ο χαρταετός έφυγε ψηλά στον ουρανό, περιπλανώμενος από τον ισχυρό άνεμο! Άρχισα να κλαίω για τον χαμένο χαρταετό μας. Τότε ο παππούς μου στράφηκε προς μένα και είπε με ήρεμη φωνή: «Ο χαρταετός μας ήταν τόσο καλός που ο Θεός ήθελε να τον πάρει κοντά του. Μη κλαις, τώρα πηγαίνει στον παράδεισο». Με αυτό σταμάτησα να κλαίω και στάθηκα με δέος κοιτάζοντας τον ουρανό.
Όπως είπα και πριν, αυτή ήταν η τελευταία φορά που έφτιαξα και πέταξα χαρταετό με το παππού μου. Πέθανε μερικούς μήνες αργότερα. Αυτό που έμεινε μέσα στη ψυχή μου ήταν η αγάπη του για μένα, η υπομονή του να παίξει και να με διδάξει, η σοφία του, οι αναμνήσεις αυτής της ξεχωριστής ημέρας της «Καθαράς Δευτέρας» και τα σοφά λόγια του: "Ήταν τόσο καλός που ο Θεός ήθελε να τον πάρει κοντά του, μην κλαις, τώρα πηγαίνει στον παράδεισο".
Από τότε, δεν ξαναέφτιαξα ποτέ χαρταετό μόνη μου.
Φωτο: Το Τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας από τον διάσημο Έλληνα ζωγράφο Σπύρο Βασιλείου!